 |
|
A11eY 3:Bir karbon atomu
Bir karbon atomunun yolculuğu
Jennifer'ın araştırması karbon atomlarının canlıların içinde, atmosferde ve dünyada çok çok uzun bir zaman periyodu boyunca nasıl yer değiştirdiğini açığa çıkarmıştır. Karbon çok farklı yapılarda ortaya çıkabilir: bir karbon dioksit molekülünün parçası olarak, kömür ya da örneğin yaşayan bir organizmanın bedeninin bir parçası olarak. Farklı olaylar karbon atomunu bir yapıdan diğerine dönüştürebilir.
Bunun nasıl olduğuna bir örnek bulmak için gelin 300 milyon yıl öncesine, Karbonifer dönemine gidelim...
- Bu dönemde, dünyanın pek çok yeri ılık ve bataklıktı. Bitkiler de boldu. Bu bitkiler, atmosferden karbon dioksiti emer ve karbonu büyümek için kullanırlardı.
- Bu bitkiler öldüğü zaman, karbonu da kendileriyle birlikte götürüyorlardı. Milyonlarca yıllar boyunca biriken bu ölü bitki yığını (ve içlerindeki karbon) kömür yataklarına dönüştü.
- Yüz yirmi milyon yıl sonra, Gondwana parçalandı ve eriyik kayalar kömür yataklarına sızdı, onları ateşe verdi. Kömür yatakları yanarken içlerindeki karbonu (karbondioksit olarak) atmosfere geri verdiler.
- Bu karbondioksitin bir kısmı okyanuslarda çözündü ve burada deniz mikroorganizmları tarafından kullanıldılar. Bunlar öldüğü zamansa, içlerindeki karbonla birlikte okyanus tabanında bir organik tabaka oluşturdular. En sonunda, bu organik tabaka engin deniz petrol rezervleri haline geldi.
Vesaire...
Günlük hayatımızdan alınmış gibi görünen bu döngü bugün de sürmekte ancak şimdi bir de ek olarak insan faaliyetlerinin etkisiyle başa çıkması gerekiyor. Bu petrolü ve diğer fosil yakıtları arabalarımızda ve evlerimizde yaktığımızda, yüz milyonlarca yıldır başka yapılar olarak kalmış karbon moleküllerini atmosfere salıyoruz.
Kömür fotoğrafı USGS, inek fotoğrafı USDA, şeker fotoğrafı Lauri Andler, elmas fotoğrafı Mario Sarto tarafından sağlanmış ve GNU Free Documentation Lisansıyla kullanılmıştır.
|
|
|
