A5:Sınıflandırmada ağaçların kullanımı

İçindekiler

<< önceki | sonraki >>

Sınıflandırmada ağaçların kullanımı

Evrimsel ağaçlar bir grubun evrimsel tarihi hakkında birçok bilgi taşır. Biyologlar buradan hareketle soyoluşsal sınıflandırma sistemini kullanırlar. Bu sistem ağaçlar tarafından anlatılanla aynı türden bilgiyi taşır. Geleneksel Linneci Sınıflandırma Sistemi'nin aksine soyoluşsal sınıflandırmada sadece dallar isimlendirilir. Örneğin katı bir Linneci sınıflandırma yaklaşımı kuşları ve kuşsal olmayan dinozorları iki ayrı gruba yerleştirebilir. Ancak bu organizmaların soyoluşları, kuş soyunun dinozor soyundan dallanan bir kol olduğunu açığa çıkarmıştır. Bu yüzden soyoluşsal sınıflandırmada kuşlar Dinosauria grubunun bir parçası olarak düşünülmelidir.

Kaplumbağalar – Kertenkeleler – Yılanlar – Kuşsal olmayan dinozorlar – Timsahlar - Dinosauria

Soyoluşsal sınıflandırmanın üstünlükleri

Soyoluşsal sınıflandırma sisteminin Linneci sınıflandırma sistemine kıyasla iki temel üstünlüğü vardır. İlk olarak, soyoluşsal sınıflandırma bize organizma hakkında çok önemli bir şeyi, onun evrimsel geçmişini anlatır. İkinci olarak, soyoluşsal sınıflandırma organizmaları “rütbelendirmeye” kalkışmaz. Diğer yandan Linneci sınıflandırma, organizma gruplarını yapay bir şekilde âlem, sınıf, takım vs. olarak “rütbelendirir”. Bu sınıflandırma, aynı rütbedeki farklı grupların denk olduğu gibi yanıltıcı bir düşünceye yol açabilir. Örneğin Linneci sınıflandırmada kediler (Felidae) de, orkideler (Orchidaceae) de aile düzeyindeki gruplardır. Ne var ki bu iki grup karşılaştırılabilir değildir.

• Gruplardan biri diğerinden daha uzun bir geçmişe sahip olabilir. Kedi ailesi olan Felidae’nin ilk temsilcileri muhtemelen 30 milyon yıl önce yaşadılar, buna karşılık ilk orkideler 100 milyon yıldan daha önce yaşamış olabilirler.

• Bu gruplar farklı çeşitlilik seviyelerine sahip olabilirler. Yaklaşık 35 kedi türüne karşılık 20,000 orkide türü vardır.

• Farklı biyolojik farklılaşma seviyelerine sahip olabilirler. Farklı cinslere ait pek çok orkide melezleşme yeteneğine sahiptir. Ama aynısı kediler için geçerli değildir – (Felis cinsine ait) ev kedileri ve (Panthera cinsine ait) aslanlar melez oluşturamazlar.

Farklı cinsten bu iki orkide melezleşebilir...

...ama farklı cinsten bu iki kedi melezleşemez.

Yani, rütbelendirilmiş grupların karşılaştırılabilir olduğunu düşünmek için hiçbir sebep yoktur ve karşılaştırılabilir olduklarını öne sürdüğü için Linneci sistem yanıltıcıdır.

Görüldüğü gibi soyoluşsal sistemi kullanmak için birçok geçerli neden vardır. Ama bir sorun var; yüz yıllardır organizmalar Linneci sınıflandırma ile isimlendirildiler. Biyologlar şimdi soyoluşsal sınıflandırmaya nasıl nasıl geçiş yapacaklar?

Soyoluşsal sınıflandırmaya geçiş

Biyologlar, rütbelere yapılan vurguyu kaldırarak ve sadece dallara uygulanabilen yeni isimler tayin ederek soyoluşsal sınıflandırma kapsamındaki çalışmalarını sürdürüyorlar. Bu da, biyolojik isimleri kullanış şeklimizin fazla değişmek zorunda olmadığı anlamına geliyor. Pek çok durumda Linneci isimler soyoluşsal sisteme gayet iyi uyuyor. Örneğin Linneci sistemde kuşlar sınıfı olan Aves, kuşlar bir dal oluşturduğu için (sağda), aynı zamanda bir soyoluşsal isim olarak da kullanılabiliyor.

Yine, kullanımına alışkın olduğunuz pek çok isim (Homo sapiens, Drosophila melanogaster gibi) soyoluşsal sınıflandırmanın doğmasıyla hiçbir değişikliğe uğramamıştır. Bununlar beraber, soyoluşsal sınıflandırmada işe yaramayan, Linneci sınıflandırmaya ait bazı isimler de vardır. Örneğin sürüngenler – kuşları da üyesi saymazsanız – bir dal oluşturmazlar ve soyoluş sisteminde isimlendirilmiş bir grup olmazlar.

Ağaçların okunması: Soyoluş patlamaları

Ağaçların inşa edilmesi: Dallara dayalı bir yapı