 |
|
A8e:Gözler 02
Çeşitli göz tipleri
Bütün gözler ışığa duyarlıdır; ama farklı şekillerde ışığı algılar.. Örnek olarak şunları verebiliriz:
- Turbellarya kurtçuklarının gözleri:
- Aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi turbellarya kurtçuklarında göz basit bir kase şeklindedir. Pigment hücresi, bir yön hariç, bütün yönlerden gelen ışığın geçişini engeller. Pigment hücresinin geçişine izin verdiği yönden gelen ışık kaseye girer ve almaç hücrelerine ulaşır. Bu tip gözlerde görüntü oluşmaz; sadece ışığın yoğunluğu ve ışık kaynağının yönü algılanır.
| 
|
|
Solda Turbellarya kurtçuğu, sağda Turbellarya gözü
|
- İnsan gözü daha çok düzenekle çalışır. Bir korneamız, ışığı odaklamaya yarayan bir merceğimiz ve ayrıca tıpkı bir fotoğraf makinesinin objektif kapağı gibi, göze giren ışığın miktarını ayarlamaya yarayan hareketli bir göz bebeğimiz vardır. Göz yuvarlağının arkasında bulunan ışık almacı (fotoreseptör) hücreler retina denen yapıyı oluştururlar. Retina, beynin bir görüntü oluşturacak şekilde biraraya getireceği bilgileri toplar. Hayvanların çoğunda bu tip tek mercekli, görüntü oluşturan göz bulunur.
|
|
İnsan gözü
|
- Meyve sineği gözü ışığa duyarlı yüzlerce birimden (omatidyum) oluşur. Bu birimlerin her birinin kendi merceği ve ışık almacı hücreleri bulunur. Pigment hücreleri gözdeki her birimi birbirinden ayırır ve göze belli yönlerden ışık girmesini engeller. Sineğin beyni bütün bu farklı birimlerden gelen bilgileri toplar ve bunları tek bir görüntü oluşturacak şekilde birleştirir.
| 
|
|
Solda meyve sineği, sağda meyve sineğinin gözü
|
|
Meyve sineğininki gibi bileşik gözler birçok farklı canlıda bulunur. Bunlardan biri de stomatopodlardır. Istakoza benzeyen bu kabuklular büyüleyici davranışları ve etkileyici bir görünüşü olan hızlı avcılardır. Bu canlılar ve şaşırtıcı gözleri hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz Kaliforniya Üniversitesi Paleontoloji Müzesi’nin internet sitesindeki Stomatopod’un Gizemi (Peygamber devesi karidesi / İngilizce) kısmını ziyaret edebilirsiniz.
|
Turbellarya fotoğrafı Mauricio A. Muñoz; meyve sineği fotoğrafı Kristina Yu, Ulusal Sağlık Enstitüleri’nin Ulusal Kaynak Araştırmaları Merkezi tarafından verilen Bilim Eğitimi Ortaklığı Ödülü (SEPA) ve David ve Lucile Packard Vakfı’nın desteği ile yapılan © 2005 Exploratorium, www.exploratorium.edu tarafından sağlanmıştır.
|
|
|
