 |
|
A9f:İçortakyaşam 02
İki canlı bir olduğunda
Kwang Jeon’un amip toplulukları, artık kalıcı misafir olan X-bakterilerini içlerinde yaşatmaktan son derece memnun görünüyorlar. Bu tür ilişkilere, yani iki ya da daha fazla türün yakın temas halinde yaşamalarına ortakyaşam (simbiyoz) adı verilir.
| Üç çeşit ortakyaşam mevcuttur:
|
| Mutualizm (karşılıklı ortaklık)
|
| Organizmaların her ikisinin de ilişkiden yarar gördüğü ortakyaşam.
|
| Komensallik (tek yönlü faydalanma)
|
| Bir organizmanın diğerine yardım etmeden ya da zarar vermeden diğerinden yarar gördüğü ortakyaşam.
|
| Parazitlik (asalaklık)
|
| Bir organizma yarar görürken diğerinin bu birliktelikten zarar gördüğü ortakyaşam.
|
|
Jeon’un örneğinde amipler ve X-bakterileri birlikte çalışıyorlar ve her iki taraf da bundan yarar sağlıyor. Fakat amip ve bakteri halen ayrı ayrı organizmalar. Her bir bakteri ve amip kendi kendine bölünüyor, kendi enerjisini elde ediyor, kendi genlerini kullanıyor ve (çoğunlukla!) kendi proteinlerini üretiyor. Öte yandan, kurdukları yakın ilişkiyi devam ettirerek yıllarca birlikte evrilirlerse, belki basit bir ortaklık olmaktan çıkıp, aynı genleri kullanan tek bir bütünleşmiş organizma haline gelebilirler. Öyle ki, gelecekte Jeon’un amiplerinin soyundan gelen amipleri araştıran bilim adamları, bu ‘amipakteri’nin bir zamanlar iki farklı organizma olduğunu tahmin dahi edemeyebilir!
Jeon’unki gibi bulgular, iki basit canlının kaynaşmasının doğal şartlar altında da gerçekleşmiş olabileceğine işaret ediyor. Hakikaten de doğa tarihinde çok uzun zaman önce, iki hücre ortakyaşamcı bir takım kurdular ve bu takım da milyonlarca yıl içinde tek bir organizmaya evrildi. İşte bu birleşmenin sonucu ilk ökaryot hücredir, yani insan vücudunu da oluşturan hücre tipi. Bir başka deyişle biz insanlar, varoluşumuzu milyarlarca yıl önce ortakyaşamcı bir ilişki içinde el ele veren iki bakteriye borçluyuz!
|
|
|
