Arama | Sözlükçe | Anasayfa |
Evrim101:Üreme yalıtımı
Üreme yalıtımıÇevre, üremenin önüne kimi dış engeller koyabilir. Örneğin, ayrışan iki tür arasındaki akarsu ya da vadi gibi engeller, onların tam anlamıyla birbirlerinden ayrılmalarına neden olmaz. Farklıyurtluluk, türleşme sürecinin başlamasını sağlar. Ancak, gen akışına karşı oluşturulacak popülasyon içi (yani, genetik temelli) engellerin evrimi gerçekleşmeden türleşme tamamlanmaz. Eğer gen akışına karşı iç engeller evrimleşmezse, popülasyonun iki ucundaki bireyler bir araya geldiklerinde yeniden serbestçe çiftleşerek üreyebilirler. Bunun sonucunda genler tekrar karışır ve o ana kadar evrilerek gelen, genetik farklılık yaratan ne varsa kaybolur gider. Türleşme, bu iki popülasyonun çiftleşerek hayatta kalabilen yavrular meydana getirememelerini ya da diğer grubun üyeleriyle çiftleşmekten kaçınmalarını gerektirir. Aşağıda, gen akışını engelleyerek türleşmeye katkı sağlayabilecek bazı örnekler yer alıyor. Bunlar doğal seçilim, eşeysel seçilim ve hatta genetik sürüklenme sonucu oluşabilir:
Çürümüş muzların üzerindeki meyve sinekleri örneğinde de görüldüğü gibi, farklıyurtluluk türleşme sürecini başlatmıştır. Bununla birlikte, ada üzerindeki farklı seçici baskılar, ada popülasyonunun anakara popülasyonundan genetik olarak farklılaşmasını sağlamıştır.
Buna neden olan şey ne olabilir? Belki de, adada başka meyve türleri yaygındı. Ada popülasyonu belirli bir meyve tipine özelleşme yönünde seçilmiş ve ana kıtadaki sineklerden farklı bir besin tercihine doğru evrilmiştir.
Böylesine küçük bir fark, anakaradaki sineklerle gen akışının gerçekleşmesine bir engel oluşturabilir mi? Evet, eğer sinekler tercih ettikleri yiyeceklerin etrafında dolaşırken kendilerine eş buluyorlarsa, anakaraya döndüklerinde, bu farklı besin tercihinden dolayı anakara sinekleri ile çiftleşmeyeceklerdir. Gen akışı büyük oranda azalacaktır. İki tür arasındaki gen akışı bir kere azalınca ya da durunca, türler arasında daha büyük genetik farklılıklar birikebilir.
İpekli çardak kuşu fotoğrafı Graeme Guy tarafından; MacGregor'un çardak kuşu fotoğrafı Stephen ve Melinda Pruett-Jones tarafından sağlanmıştır; kızböceklerinin penisleri Eberhard'ın (Eberhard W.G. 1985) Harvard Üniversitesi Yayınları'ndan çıkan "Sexual Selection and Animal Genitalia" kitabından uyarlanmıştır. |
|
| | | |
|