Evrimi Anlamak kapsamlı ve anlaşılır evrim rehberiniz!

Evrim101:Merdiven değil, ağaç

Git ve: kullan, ara
Evrim 101 İçindekiler << önceki | sonraki >>

Merdiven değil, ağaç

Biyologlar geçmişte pek çok kez, yaşamın ilkel canlılardan gelişmiş canlılara doğru bir merdiven şeklinde düzenlenebileceği gibi bir fikre kapıldılar, ama bu yanlış bir fikirdi. Aristo’nun “Büyük Varlık Zinciri” (sağdaki şekil) görüşünün merkezinde de bu düşünce vardır.

Aristo’nun Büyük Varlık Zinciri (yukarıda). Bu görüşün yanlış olduğunu artık biliyoruz.


Benzer şekilde, bazı canlıların diğerlerine göre daha “gelişmiş” olduğunu ifade ederek soyoluşları yanlış yorumlamak mümkündür; fakat soyoluşlar kesinlikle bunu anlatmazlar.

Evrim101 07 1.gif

Yanda görülen oldukça basitleştirilmiş soyoluş örneğinde, iki soyun oluşmasıyla sonuçlanan bir türleşme olayı meydana gelmiştir. Bir kol bugünkü karayosunlarına giderken, diğeri eğreltiotu, çam ve güle doğru devam etmiştir. Bu türleşme olayının ardından her iki soyun evrilmek için eşit zamanı olmuştur. Karayosunları yaşam ağacında erken dallandıkları ve tüm kara bitkilerinin atasıyla birçok ortak özelliği paylaştıkları halde, günümüzde yaşayan karayosunu türleri diğer kara bitkilerinin atası değildir. Üstelik günümüz bitkilerinden daha ilkel de değildirler. Karayosunları diğer kara bitkilerinin kuzenleridir.

O yüzden, bir soyoluşu okurken üç şeyi akılda tutmak önemlidir:

1. Evrim, soylar arasında A B C D şeklinde ilişki örüntüleri ortaya çıkarmaktadır ve bu örüntü merdiven değil ağaç şeklindedir.
Evrim101 07 3.gif
2. Soyoluşları soldan sağa doğru okumaya meyilli olsak da bunun soyların “gelişmişlik” seviyeleri ile bir ilgisi yoktur.
Evrim101 07 4.gif
3. Bir soyoluştaki herhangi bir türleşme olayı için, hangi neslin sağa ve hangi neslin sola gideceği isteğe bağlıdır. Mesela, aşağıdaki soyoluşlar birbirine denktir:
Evrim101 07 5.gif

Biyologlar genelde en çok ilgilendikleri dalı (ister yarasa, ister tahtakurusu, ister bakteri olsun) soyoluşun sağına koyarlar.


Evrim101 07 6.gif

İnsanlarla ilgili yanlış kanılar

Yukarıda açıklanan noktalar en çok da insanın evrimi söz konusu olduğunda sorun olmaktadır. Bizimle en yakın akraba olan yaşayan türlerin soyoluşları yandaki şekilde görülmektedir:

Şunları hatırlamak önemlidir:

1. İnsanlar şempanzelerden evrilmemiştir. İnsanlar ve şempanzeler evrimsel kuzenlerdir. İkisi de, ne şempanze ne de insan olan ortak bir ataya sahiptir.
2. İnsanlar, yaşayan diğer soylardan “daha gelişmiş” veya “daha çok evrilmiş” değildir. İnsanların ve şempanzelerin soyları bir noktada birbirinden ayrılmıştı ve o zamandan beri her iki tür de evrim sonucu kendi soylarına özgü olarak ortaya çıkmış özelliklere sahiptir.


Önceki
Soyoluşu anlamak (2)


Sonraki
Evrim ağacı oluşturmak

yazdırılabilir görünüm