F4:KucukMutasyonlar 01

Daha az para, daha çok alışveriş: büyük etkileri olan küçük mutasyonlar

DNA’daki değişimler olan mutasyonlar, kötü reklamın kurbanıdır; haksız yere ya önemsiz ya da genetik hastalıkların sebebi olarak lanse edilirler. Bazı mutasyonların gerçekten de çok az ya da olumsuz etkileri varken, diğer bir tip mutasyon hakettiğinden daha az ilgi görebilir. Genleri kontrol eden mutasyonlar büyük (ve bazen olumlu) etkilere sahip olabilirler. Böyle bir mutasyon tipinin eklembacaklı evriminde önemli bir rol oynamış olma ihtimali var.

Patron kim?
DNA’nın bazı bölgeleri, diğer genlerin ne zaman nerede etkin şekilde çalışır durumda olacağını belirleyerek, onları kontrol eder. Genomun bu kısımlarında gerçekleşen mutasyonlar organizmanın oluşumunu önemli ölçüde değiştirebilirler. Pek çok genin kontrolünden sorumlu bir gende gerçekleşen mutasyonla, daha az etkili bir gende gerçekleşen mutasyon arasındaki fark, bir orkestranın şefine talimat vermekle, orkestradaki trompetçiye talimat vermek arasındaki fark gibidir. Şefin davranışını değiştirmenin yaratacağı etki, sadece bir orkestra üyesinin davranışını değiştirmenin yaratacağı etkiden çok daha büyük ve düzeni tümden değiştiricek yöndedir. Benzer şekilde, “şef” gendeki bir mutasyon, kontrol ettiği genlerin davranışı üzerinde bir dizi etkiye neden olur.

Pek çok organizma, vücut düzeninin nasıl olması gerektiğini belirleyen güçlü kontrol genlerine sahiptir. Örneğin, (insanlar ve sinekler dahil) pek çok hayvanda bulunan Hox genleri, başın nerede bulunacağını ve vücudun hangi kısmında uzantıların büyüyeceğini tayin eder. Bu gibi ana kontrol genleri segment, üye ve gözler gibi vücut “birimleri”nin inşasının yönlendirilmesine yardımcı olurlar. Yani, fazladan bir segment ya da fazladan bir çift bacağın evrilmesi hiç de o kadar olmayacak bir durum değildir; basitçe Hox genindeki bir değişim ve doğal seçilimin izin vermesi buna yeterli olacaktır.

Ana Sayfa

Gezintinin sonu Kapatmak için tıklayınız