OZGUN:Dilin Evrimi

İçindekiler

DİLİN EVRİMİ

Evrim Çalışkanları Özgün Yazılar

Yazan: İsa Kerem Bayırlı

Bu makale YKY Cogito Dergisi'nin Kış 2009 "Darwin Devrimi: Evrim" dosyasında yayınlanmıştır.

Dilin evrimi hakkında fikir alışverişinde bulunmak için Evrim Çalışkanları blogundaki şu yazının yorumlar bölümüne yorum yazabilir, bu şekilde sorularınızı ve düşüncelerinizi iletebilirsiniz."

1-Giriş

Konuya dilin evrimini inceleyen hemen her kitabın başladığı gibi başlamakta bir kusur yok. Dilin evrimi temelsiz spekülasyonlara o kadar açık bir konudur ki, 1886’da Paris Dilbilimleri Topluluğu bu konuda daha fazla makale kabul etmeyeceğini belirtmiştir.[1] Daha sonra 1950’lerde Chomsky ile birlikte dilbiliminde yaşanan büyük dönüşüm dilbilimcilerin dikkatlerini sözdizim yapılarına ve bu yapıları üreten mekanizmanın nasıl açıklanacağına çeker. 1990 yılında Pinker ve Bloom [2] tarafından yazılan “Natural Language and Natural Selection” (Doğal Dil ve Doğal Seçilim) başlıklı makale ile cin şişeden çıkar ve dilin evrimi o günden bugüne tekrar hararetli tartışmalara sahne olur.

Bu yazının birkaç temel amacı var. Dilin evrimi konusunun Türkiye’de ne kadar tartışıldığını bilmiyorum, ama basit bir “Google” araştırması konuyla ilgili yayınların (1) en yakın referansı 1983 yılından olan bir makale [3] (2) Bilim Teknik dergisi için hazırlanmış birkaç TÜBİTAK çevirisi [4] ve (3) Corballis’in [5] Türkçeye çevrilen bir kitabı olduğunu gösteriyor. Aynı arama 4. sıradan başlayarak Türkiye’de bilim ve evrim karşıtı grupların dilin neden evrilmiş olamayacağı ile ilgili temelsiz iddialarının internetteki bilgi ağını doldurduğunu gösteriyor. Bu yazıyı, güncel tartışmalar ışığında yakın zamanda yayınlanan makalelerin ve kitapların referans alındığı bir yazı olarak tasarladım. Dilbilim alanında ve diğer alanlarda çalışma yapanların konuya giriş olarak okuyabilecekleri bir yazı olmasını amaçlıyorum. Aynı zamanda, dilin evrimini incelemenin neden “dışarıdan göründüğünden” daha zor olduğunu ve dilbilimcilerin bu konuya neden acilen el atması gerektiğini göstermek istiyorum.

Bir dilbilimci adayı olarak dilin evrimi hakkında yazarken dilbilim alanından elde ettiğim bilgilerin aklıma takılan soruları ve beğenip/beğenmediğim yanıtları etkilediğini biliyorum. Ama bunun bir kusur olduğunu sanmıyorum. Bu konuda Bickerton’la [6] ortaklaşıyorum. Dilbilimcilerin bu konuda bıraktıkları büyük boşluk, dilbiliminde son 50 yılda gerçekleşen büyük değişimleri yüzeysel olarak bilen başka alanlardan bilim insanlarının bu değişimleri göz ardı etmesine yol açıyor. Dilbilimde, ileride ele alacağımız, büyük değişimle ilgili tartışmalara “Bunu doğal seçilim yoluyla açıklamak mümkün değil” diyerek burun kıvıran pek çok bilimci, sanıyorum, büyük yanlış yapıyor. Ama suçu biraz da, bir benzetme yaparsak, bütün üniversite öğrencilerine açık bir “Dilin Evrimi” dersinde başka alanlardan pek çok insan son derece üretken bir tartışma yaparken en arka sıraya geçip gelecek hafta yapılacak olan dilbilim dersi sınavına çalışmayı yeğleyen dilbilim öğrencilerinde aramak gerekiyor.

1) Aitchison, J. (1996). The Seeds of Speech: Language Origin and Evolution. Cambridge. Önsöz.

2) Pinker, S. ve Bloom, P (1990) Natural language and natural selection. Behav. Brain Science. 13: 707 – 784.

3) İzbul, Yalçın (1985) İnsanın ilk dili bir işaret ya da müzik dili olabilir miydi? Ankara Üniversitesi DTCF Antropoloji Dergisi.

4) Yeni Ufuklara: Dilin Serüveni. Bilim ve Teknik Dergisi Mart 2004 Eki

5) Corballis, M. C. (2003) İşaretten Konuşmaya Dilin Kökeni ve Gelişimi. Çev: Aybek Görkey. Kitap Yayınevi

6) Bickerton, D. (2003) Symbol and structure: A comprehensive framework for language evolution. Christiansen M. ve Kirby, S. (haz.), Language Evolution. Oxford University Press.

Ana Sayfa

Dil Nasıl Bir Sistemdir?