Evrimi Anlamak kapsamlı ve anlaşılır evrim rehberiniz!

P1:evrim tarihi 2 2

Git ve: kullan, ara
History marquee3.jpg


1800 Öncesi1800'ler1900'lerden Günümüze


Gözlem ve Doğal Teoloji: William Harvey ve William Paley

Harvey3.jpg
Harvey, kanın nasıl kalpten pompalanarak kol damarlarına doğru haraket ettiğini gösterdi.

1600’lerde canlılar üzerine çalışmalar geri dönmemek üzere değişti. Aristo ve Galen gibi kadim yazarların otoritelerine yüzyıllarca biat ettikten sonra, Avrupalı doğa bilimciler canlılığı kendileri doğrudan gözlemlemeye başladılar. Anatomistler insan vücudunda yeni organlar keşfetmeye başladılar. Aynı zamanda bu organların Aristo ve Galen’in söylediği şekilde çalışmadıklarını fark ettiler. Örneğin, İngiliz hekim William Harvey (sol üstte), 1600’lü yılların başlarında kanın kalpten vücuda pompalandığını ve kapalı bir döngüde dolaştığını keşfetti. Hem Harvey hem başka araştırmacılar, hayvanlar ve bitkiler üzerindeki çalışmalarıyla buna benzer çok sayıda şaşırtıcı keşifte bulundular. Örneğin, İngiliz mucit Robert Hooke mikroskop kullanarak, pire gibi ufacık hayvanların daha önce bilinmeyen karmaşıklığını ortaya çıkarıyordu.

Organizmaları makineler olarak hayal etme

Bu yeni doğa bilimci nesli, canlılığı bir makine olarak hayal etti. Aynı insan yapımı makineler gibi, hayvanda da hayatta kalmak için birçok hayati fonksiyonda rol alan değişik vücut parçaları bulunuyordu; kaslar, gözler, kemikler, organlar vb... Doğa bilimciler, fizikte makineleri icat ederken kullanmış oldukları bilimsel yöntemlerin aynısını yaşamın kendisine de uygulayabileceklerini buldular.

Doğal teoloji ve Tanrı tasarımı

Bazı rahipler, yaşam ile ilgili bu mekanistik yaklaşımın ateizmi çağrıştırdığından şüphelendiler. Ancak doğa bilimcilerin bir çoğu kendilerinin bizzat dini bir misyon üstlendiklerini düşünüyorlardı. Gerçekten de bu araştırmacıların bir kısmı hem doğa bilimci hem de din bilimciydi. Onlara göre Tanrı dünyayı öyle bir şekilde yaratmıştı ki, Tanrı'nın planını akıl yoluyla kısmen de olsa anlamak mümkündü. Bir elin ya da tüyün karmaşık yapısını incelemek sayesinde doğa bilimciler, Tanrı'nın cömert tasarımını takdir etme şansına kavuşuyordu.

Paley2.jpg

Doğal teoloji diye adlandırılan bu fikir akımı, yaklaşık iki yüz yıl boyunca İngiliz düşüncesine hakim oldu. 1800’lerin başlarında papaz William Paley’in (solda) yazıları sayesinde İngilizler arasında tanındı. Doğal teoloji, bilimsel araştırma açısından önemliydi, çünkü araştırmacıların önüne temel bir soruyu, yaşamın nasıl işlediği sorusunu koyuyordu. Bugün dahi bilim insanları yeni bir organ ya da protein keşfettiklerinde, onun işlevini çözmeye çalışırlar. Paley’nin Cambridge Üniversitesi’ndeki odasını kullanan Charles Darwin, papaz Paley’in çalışmalarının da bir hayranıydı. Ancak bilimi doğal teolojiden ileriye götürecek ve bu soruları dini alandan bilim alanına doğru yönlendirecek kişi de Darwin olacaktı.


Önceki
Karşılaştırmalı Anatomi: Andreas Vesalius


Sonraki
Fosiller ve Paleontolojinin Doğuşu: Nicholas Steno

Harvey ve kan akış döngüsü National Library of Medicine(ing.) izniyle; Paley’in resmi The Book Page izniyle kullanıldı.

yazdırılabilir görünüm