Biyologlar soyoluş ağaçlarını birçok amaçla kullanırlar. Bunlardan bazıları,
- Evrimle ilgili hipotezleri sınamak,
- Nesli tükenmiş türler ve atasal soylar hakkında bilgi edinmek,
- Canlıları sınıflandırmak,
şeklinde sıralanabilir.
Soyoluşların sınıflandırma için temel alınması biyolojide görece yeni bir gelişmedir.
Birçoğumuz Linneaus’un Sınıflandırma Sistemi ile bir şekilde karşılaşmıştır. Bu düzen her canlıyı Alem, Şube, Sınıf, Takım, Aile, Cins ve Tür adı verilen temel sınıflandırma birimleri bakımından ayrıştırıp, sınıflandırır (bu düzeni hatırlamak için “A.Ş.Sın. T.A.Ci Türlü engelleri” gibi tekerlemeler kullanılabilir). Ancak bu sınıflandırma sistemi, bilim insanları canlıların ortak atalardan türediğini fark etmeden çok önce oluşturulmuştur. Bu nedenle günümüzde çoğu bilim insanı Linneaus’un evrimsel temele dayanmayan bu sınıflandırma sistemi yerine canlıların evrimsel tarihçesini yansıtan soyoluşsal sınıflandırma sistemini benimsemektedir.
Bu soyoluşsal sınıflandırma sistemi yalnızca soyoluş ağacındaki dalları isimlendirir. Örnek olarak kuş ve sürüngenleri daha ayrıntılı olarak inceleyelim.
Soyoluşsal bir sınıflandırma sisteminde, bu ağaç üzerindeki her bir dala ayrı bir isim verebiliriz. Örneğin, Testudines (Kaplumbağaların içinde bulunduğu takım), Squamata (pullu sürüngenler takımı), Archosauria (kuşlar ve timsahlar)ve Crocodylomorpha (timsahlar) gruplarının her biri ayrı bir dal oluşturuyor.
Fakat dallanma grafiğinde görüldüğü üzere, “sürüngenler” bir dal oluşturmuyor. Buradan iki sonuç çıkarabiliriz: Ya “sürüngenler” geçerli soyoluşsal bir dal değildir ya da kuşları da sürüngen olarak düşünmeye başlamalıyız.
Soyoluşsal sınıflandırmadaki ilginç bir başka şey ise, dinozorların nesillerinin aslında tükenmediğidir! Kuşlar aslında dinozordur (yani Dinosauria dalının bir parçasıdır). Gerçekten çok etkileyici olan şu ki, kuşları inceleyerek meşhur T. rex hakkında bir şeyler öğrenebililiriz!
Soyoluşsal sınıflandırma sistemine geçmek ve tarihi anlamak için yaşam ağacını kullanmak hakkında daha fazla bilgi edinin.