Evrimi Anlamak kapsamlı ve anlaşılır evrim rehberiniz!

A9i:Specht 5

Git ve: kullan, ara
Evrim 101 İçindekiler << önceki | sonraki >>


Kuşlar ve arılar

Beeonflower.jpg

Bitkiler, eş arayıp, çiftleşmek için yarışamadıklarından, detaylı tozlaşma mekanizmaları evrilmiştir. Genelikle hayvan tozlaştırıcıları kandırıp, onlara rüşvet vererek bu işi kendileri için onların yapmalarını sağlarlar. Bu çabaların odak noktası çiçeklerdir. Çiçekler tozlaştırıcıları, onlara ödül (genelde nektar) vaat ederek cezbeder ve sonra bu fırsatı, tozlaştırıcı aracılığıyla polen (özellikle sperm) dağıtmak ya da toplamak için kullanırlar. Fakat farklı tozlaştırıcılar, bir çiçekte farklı şeylere bakar. Örneğin sinekkuşları, parlak kırmızı, tüpsü çiçeklerden hoşlanırlar. Arılar, üzerine iniş yapabilecekleri bir platform ile insanların değil ama arıların görebildiği ve onları nektar kaynağına yönlendiren ışığı yansıtan, UV nektar kılavuzu olan çiçeklerden hoşlanırlar. Sinekler, çürümüş et gibi kokan, koyu renkli çiçeklerden hoşlanır. Farklı tozlaştırıcıları çeken bu karakter dizilerine “tozlaşma belirteçleri” denir.


Heliconia2.jpg Catalpa.jpg Aristolochia.jpg
Soldaki çiçek, bir Heliconia, sinekkuşları; ortadaki çiçek, kuzey katalpası, arılar; sağdaki çiçek, Aristolochia californica, sinekler tarafından tozlaştırılır.


Tozlaştırıcıların farklı tercihleri bir çiçeğin evrilmesine neden olabilir. Birçok nesilin ardından, doğal seçilim sonucunda bir çiçek, belirli bir tozlaştırıcı tarafından tercih edilen formu alabilir. Bu böyle işler. Aynı kuş türü tarafından tozlaştırılan iki farklı görünümlü çiçek türü düşünün. Kuş, kırmızı ve tüpsü çiçekler tarafından daha çok cezbedilmekte olsun. Bu durumda, iki farklı türe ait bireylerden daha kırmızı olanlar ya da daha tüpsü biçimli olanlar daha çok tozlaştırılır ve daha çok ürer. Yavru, ebeveynlerinin genel çiçek karakterlerini kalıtsal olarak almış olur. Süreç kendini tekrar eder: daha kırmızı ve tüpsü çiçeklere sahip yavru tozlaşmada üstünlük elde eder. Sürecin başında farklı görünümde olsalar bile, zaman içinde iki tür benzer şekilli ve renkli çiçeklere evrilecektir.

Eğer yukarıdaki animasyonu göremiyor ya da çalıştıramıyorsanız,Flash player yüklemeyi deneyebilir ya da animasyonun resim versiyonunu inceleyebilirsiniz.


Çiçek karakterleri görece kolay evrilir, çünkü ilk olarak tozlaşma güçlü bir seçilim baskısıdır (tozlaşma olmazsa, yavru yok demektir!), ikinci olarak da tozlaştırıcının seçim yapabileceği çok çeşitli çiçek formu mevcuttur. Kolay evrilen karakterler bu kadar çok değiştikleri için evrimsel ilişkileri iyi bir şekilde ortaya koyamazlar. İki türün de parlak kırmızı, tüpsü çiçeklere sahip olması, evrimsel olarak yakından ilişkili oldukları anlamına gelmez. İki tür çok uzak akraba olsa da parlak kırmızı tüpsü çiçekler tarafından cezbedilen tozlaştırıcıları nedeniyle aynı çiçek formuna sahip olacak şekilde evrilmişlerdir. Bu durum, yakınsayan evrim bir örnektir.


Garip ama gercek.gif
Dungbeetle.jpg

kokulu bir çiçek tarafından cezbedilmiş bir bokböceği

Bazı zencefil türleri sinekkuşları ya da arılardan çok daha az çekici bir tozlaştırıcıdan faydalanacak şekilde evrilmişlerdir: Bokböceği.

Bokböceği topladığı ve rulo haline getirip sakladığı dışkıyı yer. Fakat bu dışkı rulosu başka bokböcekleri tarafından çalınma riski altındadır. Bir zencefil soyu, Lowiaceae, kendi tozlaşma amaçları için bu garip düzeni işlenmiş dışkı gibi kokan koyu renkli çiçekler oluşturarak bozar. Hırsız kınkanatlılar, çiçekten çiçeğe konup haram ganimetler ararlar ve bu süreçte aldatıcı bitkileri tozlaştırırlar.


Önceki
Taç yapraklarda geçmişi görmek


Daha fazlasını keşfet!
Bu konu hakkında her şeyi okuyun! Doğal seçilim nasıl işler? hakkında daha fazla bilgi edinin.
Sonraki
En yalını yeğleme ilkesi tatbikatı


Çiçek üzerindeki arı fotoğrafı Joyce Gross tarafından temin edilmiştir; kuşlar tarafından tozlaştırılan) Heliconia çiçeği fotoğrafı Chelsea Specht; (arılar tarafından tozlaştırılan) Catalpa çiçeği fotoğrafı Louis-M. Landry; (sinekler tarafından tozlaştırılan) Aristolochia çiçeği fotoğrafı Charles Webber tarafından temin edilmiştir © Kaliforniya Bilimler Akademisi; Bokböceği fotoğrafı , Kyoto Üniversitesi ve © Amerika Botanik Topluluğu’ndan Shoko Sakai tarafından temin edilmiştir.

yazdırılabilir görünüm