Evrim101Y:Aynıyurtlu türleşme

İçindekiler

<< önceki

Aynıyurtlu Türleşme

Önceki modellerin aksine, aynıyurtlu türleşme süreçlerinde bir popülasyona ait gruplar arasında gen akışını sınırlamada coğrafi farklılıklar rol oynamaz. Peki öyleyse bireylerin rasgele eşleştiği bir popülasyonda gen akışı nasıl kısıtlanır, türleşme nasıl gerçekleşebilir? Yeni ortaya çıkan bir niş, bu nişten yararlanmaya başlayan bireyleri, diğer nişten yararlanan bireylerden ayırabilir. Zaman zaman görülebilen bu türleşme biçimine bir misal, otçul böceklerin yeni bir bitkiyi konak olarak seçmeleriyle yaşananlardır. Örneğin, 200 yıl önce Kuzey Amerika’da, elma kurdu sineğinin ataları, yalnızca o bölgeye has bir alıç bitkisinin meyvesine yumurtlarlardı. Fakat bugün, bu sinekler yumurtalarını hem alıçlara, hem de Kuzey Amerika’ya yerleşen Avrupalı göçmenlerin getirdikleri elma ağaçlarına bırakmaktadırlar.

Dişiler genellikle yumurtalarını, kendilerinin de yumurtadan çıkıp olgunlaştıkları tipteki meyveler üzerine bırakmayı tercih ederler. Keza erkekler de çiftleşmek için kendi olgunlaştıkları tipteki meyveler arasında gezinirler. Dolayısıyla alıçları tercih eden sinekler genellikle diğer alıç sinekleriyle çiftleşir, elmaları tercih eden sinekler de benzer şekilde diğer elma sinekleriyle çiftleşirler. Yani popülasyona ait gruplar arasındaki gen akışı, farklı tipteki meyveler üzerinde eşleşme tercihi nedeniyle kısıtlanmıştır. Alıç ile elma arasındaki bu konak tercihi, aynıyurtlu türleşmeye doğru giden yolun ilk basamağı olabilir – nitekim 200 yıldan daha kısa bir zaman içinde, bu iki grup sinek arasında bazı genetik farklılıklar evrilmiştir.

Bununla birlikte, biyologlar aynıyurtlu türleşmenin doğada ne kadar sık gerçekleştiği konusunda emin değiller. Popülasyon içindeki grupların farklılaşabilmesi için, özelleşme yönündeki seçilim baskısı genelde çok güçlü olmak zorundadır. Çünkü rasgele eşleşebilen bir popülasyonda, gruplar arasında yaşanan gen akışı, gruplar arasındaki farklılıkları silecek ve ayrışmayı zorlaştıracaktır.

elma kurdu sinekleri	elmalar	alıçlar

Aynı coğrafi alanda yaşamalarına rağmen, farklı meyve tercihleri, iki sinek grubu arasında gen akışını kısıtlanmıştır.

Komşuyurtlu Türleşme

Gezintinin sonu Kapatmak için tıklayınız

Elma kurdu sinekleri resmi J.K.Clark tarafından çekilmiş ve University of California Statewide IPM Program’ın izniyle kullanılmıştır; elma resmi için USDA’dan Doug Wilson’a teşekkür ederiz; alıç resmi resmi Erv Evans’a aittir.