 |
|
A8e:Gözler 11
Bir genle iki göz evriltmek
Bu canlıların gözlerinin kökendeş yapılar olmadığını zaten biliyorduk. Ama şimdi göz gelişimini kontrol eden genlerin kökendeş olduğunu öğrenmiş olduk. Bu nasıl mümkün olabilir? Bu biraz şuna benziyor; bir kaç tane 'elektrik anahtarı' alıp onu banyo ışığı, çöp öğütücü ve garaj kapısını indirip/kaldırmak gibi birbirinden biraz farklı ama hepsi de açma/kapamaya dayalı işler için kullanmaya. Göz evrimi örneğinde bu muhtemelen şöyle gerçekleşti:
- 500 milyon yıldan biraz daha önce, günümüzde yaşayan çoğu hayvanın atasında bir 'anahtarın', yani Pax6 ve kuzenlerinin atasal sürümünün, evrimi gerçekleşti. Bu canlıda gen, belki en basit göz (bir ışık alıcı hücre ve bir pigment hücresi) tipinin oluşturulmasına ya da ışığa duyarlı bir protein oluşumuna yardımcı olmuş olabilir.
- Bu ata, daha sonra bu temel geni tüm torunlarına geçirmiştir.
- Torunlarının bazıları, ışığa daha duyarlı olmanın avantajlı olduğu bir çevrede yaşamaya başlamıştır. Bu canlılar arasında, daha karmaşık ve duyarlı gözlerin inşası için bu geni kullanan bireyler, doğal seçilim yoluyla tercih edilir. Zaman içinde bazı torunlarda, özgün genin sürümlerini harekete geçirirek belki de sineğin çok parçalı gözü gibi bir tür karmaşık göz evrilmiştir. Bu arada, farklı ortamlarda yaşayan diğer canlılar da ince-ayarlı ışık alımının avantajlarından yararlanmaktaydı. Zamanla, bu torunlar tarafından harekete geçiririlen özgün genin farklı sürümleri de bu canlılarda, diyelim ki farenin gözüne benzeyen şekilde, karmaşık gözleri evrilmiştir.
Bu şekilde, farklı soylarda (fare ve sinek gibi), aynı kökendeş göz-yapıcı gen tarafından kontrol edilen görevdeş karmaşık gözler evrilmiştir.
|
|
|
