A9f:İçortakyaşam 06

İçindekiler

<< önceki | sonraki >>

İçortakyaşam ne kadar önemli?

İçortakyaşam mitokondri ve kloroplastların ortaya çıkışını açıklıyor, ama acaba ökaryot hücrenin diğer özelliklerini de açıklayabilir mi? Belki de. Nitekim pek çok hücre yapısı için içortakyaşamın dahil olduğu başlangıçlar öne sürüldü: Mesela hücre kamçısı (sperm kuyruğuna benzer yapı), hücre kirpikleri (ya da siller, harekete yardımcı olan tüyümsü yapılar) ve hatta hücre çekirdeğinin kendisi – yani hücrenin kumanda merkezi! Ancak, bilim adamları arasında bu yapıların içortakyaşam yoluyla evrilip evrilmediği konusu halen tartışmalıdır.

Lynn Margulis’in içortakyaşam teorisine göre, ortakyaşam, canlılığın tarihi boyunca sadece bir-iki kez değil defalarca rol oynamıştır. Birkaç ortak atadan çıkıp pek çok türe ayrılan klasik yaşam ağacı yerine, Margulis, dalların ayrıldığı ve sonra, ortakyaşamcı ilişkiler kuruldukça tekrar birleştiği ve yeni dallara dönüştüğü bir ağaç önermiştir. Yani organizmaların birden fazla atalarının olabildiği, hatta bu ataların farklı kümelerden (üst-alemlerden) geldiği, dalların birbiriyle bağlantılar kurduğu bir yaşam ağacı. Ökaryotlar olarak bizim de atalarımız arasında hem mitokondriyi meydana getiren bakteriler, hem de konak hücre olan arkeobakteri yer alıyor.

İçortakyaşam ve ortakyaşam evrim açısından neden bu kadar önemlidir? Canlılar neden işbirliği yapar? Bu soruların cevabı bizi evrimin temel basamaklarından birine götürüyor: Doğal seçilim. Darwin’in gözlemlediği gibi, seçilim değeri hayat yarışını kazanacak denli yüksek olan canlılar, genlerini bir sonraki nesle aktarma fırsatı bulabiliyorlar. Herhangi bir hayatta kalma ya da üreme üstünlüğü, bir türün diğerlerini elemesine, ya da en azından varlığını sürdürmesine yardımcı oluyor. Görünen o ki, ilk ökaryot hücreler kendilerine enerji kaynağı olan mitokondrileri içlerinde barındırmak sayesinde komşularından bir adım öne geçtiler. Kwang Jeon’un X-bakterileri ve amipleri gibi, mitokondriler ve onların konak hücreleri de hayatta kalmak için birbirlerine zamanla daha çok bağlandılar. En sonunda ikisi de tek başına yapamaz oldu - fakat bir takım olarak yaşamda yeni bir küme kurdular ve milyonlarca torun verdiler.

Köklerimizi keşfedelim

Ana Sayfa