B2a:Koruma 10

İçindekiler

Bir ekosistemin ederi ve koruma: Karmaşık meseleler

Koruma önceliklerini belirlemek zor olabilir - nitekim gönlümüzden her şeyi korumak geçse de kararlar almak ve korumak istediklerimizin kimisini gözden çıkarmak durumundayız. Dolayısıyla hangi bölge ve ekosistemlerin korunmayı hak ettiğine karar verirken nesnel bir yöntem işimize yarayacaktır.

Bir bölgedeki biyoçeşitlilik için bir ölçü birimi geliştirmek yöntemlerden biri olabilir - bunu ekosistemin ederi veya koruma değeri olarak düşünebilirsiniz. En iyi ihtimalle bu ölçü, genetik çeşitliliği, tür çeşitliliğini ve ekosistem çeşitliliğini hesaba katacaktır. Bu değer sistemi, farklı ekosistemlerdeki türlerin özellikleri gibi, ölçülmesi ve karşılaştırılması zor unsurlarla birlikte ele alındığında epey güçlü bir araç olabilir. Her ne kadar doğa koruma kararları yalnızca bu değer sistemince hesaplanan rakamlara dayalı olmayacaksa dahi, sistem, kararlar için nesnel bir kıstas görevi görebilir.

Bir ekosistemin ederi nasıl hesaplanır?

1. Adım: Bir soyoluş ile başlayın. Bir ekosistemdeki türler arasındaki soyoluş ilişkileri sistemin değerini hesaplamanın temel çerçevesini oluşturur.

2. Adım: Ağacın her kolunda ne kadar değişim yaşandığını belirleyin. Bilim insanları, bir kolun “uzunluğunu”, yani yaşanan değişim miktarını ölçmek için önce o türün genlerinin ya da morfolojisinin (vücut biçiminin) nasıl bir hız ile ve ne kadar istikrarlı biçimde evrilmiş olduğunu belirlerler. Yanda görülen soyoluş üzerindeki rakamlar da evrimsel değişim miktarını gösteriyor. Daha uzun kollar, yani daha yüksek rakamlar daha fazla evrimsel değişimi temsil ediyor. Bunu da gen veya karakter zenginliğinin bir ifadesi olarak düşünebiliriz.

3. Adım: Gen veya karakter zenginliğini ölçün. Bir grup türün toplam değerini hesaplamak için, ilgili türlere giden kolların toplam uzunlukları toplanır. Örneğimizdeki ekosistemde yalnızca A, B ve D türleri bulunduğundan, yalnızca bu türlere uzanan kolların uzunlukları toplanır ve 9 birimlik bir değere yani “ekositemin ederine” ulaşılır.

İyi güzel de, biyoçeşitliliği korumak niye derdimiz olsun ki?

Genetik “değer birimi” ve soyoluş bilimi hakkında daha fazla bilgi edinmek için Londra Tabiat Tarihi Müzesi'nin Canlı Çeşitliliği ve Dünya Haritası isimli sitesini ziyaret edebilirsiniz. (İngilizce)

Ekosistem ederi ve koruma üstüne bir senaryo