B2a:Koruma 11

İçindekiler

Ekosistem ederi ve koruma üstüne bir senaryo: Genetik çeşitliliğin korunması ve ilk bakışta göze çarpmayan gerçekler

Bir ekosistemi korumaya niyetliyiz, tamam, ama tam olarak neyi koruyacağız? Bu soruyu cevaplamak için, değer sistemini kullanarak üç genel senaryo ele alalım.

Aynı sayıda birey içeren üç göl hayal edin. Bu üç topluluktaki canlıların sayısı her ne kadar aynı ise de, üç topluluk farklı düzeylerde biyoçeşitlilik içermekte. Farz edelim ki bu göllerden yalnızca birini kurtarmanız mümkün. Bunlardan hangisini kurtaracağınızın kararı, eğer amacımız genetik çeşitliliği en yüksek seviyeye çıkarmaksa ise göllerin göreli değerlerine bakarak veya aşağıda tarif edilen başka değerlendirmeler ışığında verilebilir.

Bu ekosistemi kurtarmak, tek bir türe ait en fazla sayıda bireyin kurtulmasını sağlar. Tabi eğer bu tür çok ender bir türse, örneğin yerel endemik veya dağılımı çok seyrek bir türse, bu ekosistemi korumayı tercih edebilirsiniz. Bu yöntem nesli tehlikede olan bir türde genetik çeşitlilik kaybının önüne geçer.

Ek değerlendirmeler: Yukarıda söylenenlere rağmen tek türü koruma stratejisi uzun süre sürdürülemeyebilir; biyoçeşitliliği korumak için en etkili yol da bu değildir. Endemik türler, dar bir bölgeyi korumak suretiyle kurtarılabilir belki, ama yaşam alanlarının kaybı veya aşırı kullanımı nedeniyle nesillerinin tükenme ihtimali her zaman vardır. Ayrıca, dağılımı seyrek olan bir yabani türü korumak son derece zor ve pahalıdır, zira çok küçük bir popülasyonu korumak bile geniş bir bölgenin veya göç yollarıyla birleştirilmiş birçok küçük bölgenin koruma altına alınmasını gerektirir.

İkinci Göl: Toplam “değer”: 1+1+1+2+1+2 = 8

Öncelikleri belirlemenin bir başka yolu, en yüksek sayıda türe sahip bölgeleri seçmek olabilir. İkinci göl örneğinde, bireyler farklı ama yakın akraba olan türlere aittir.

Ek değerlendirmeler: Bazı ekosistemlerin korunması, bilimsel açıdan ilgi konusu (veya koleksiyoncular yahut turistler için ilginç) olmalarından dolayı önemli olabilir. Örneğin çok sayıda yakın akraba çiklet balığı türlerini barındıran Afrika göllerinin korunması, uyarlı ışınım üzerine çalışan bilim insanları için çok mühimdir.

Üçüncü Göl: Toplam “değer”: 1+1+1+1+1+1+2+2+4+3 = 17

Bu ve bir önceki gölde aynı sayıda tür yer alıyor. Ancak bu sefer, yaşam alanında temsil edilen türler arasındaki evrimsel ilişkileri de hesaba katıyoruz. Bu strateji, soyoluş bilimince ölçüldüğü şekliyle biyoçeşitliliği en üst düzeye çıkartacaktır. Bu göldeki türler, bir önceki örneğe göre birbirleriyle daha uzaktan akrabadır. Soyoluş ilişkileri hakkında bilgi birikimimiz arttıkça, karar mercilerinin tür ve soyların daha geniş bir temsilini içeren ekosistemlere öncelik vererek genetik çeşitliliği koruyan kararlar almaları da mümkün hale gelmektedir.

Ek değerlendirmeler: Bu örnekteki gibi ekosistemler -bilimsel ilgi konusu ve popüler ya da turistik nesneler olmanın ötesinde- kendi kendilerini sürdürebildikleri için de değerlidirler. Canlı çeşitliliği zengin olan ekosistemler, içerdikleri türleri [kendiliklerinden] korumak suretiyle, nesli tehlikede olan türleri tek tek koruma ihtiyacını azaltırlar.

Değer sistemleri, ekosistemlere değer biçerler ve bu da farklı ekosistemleri karşılaştırmak için yararlı bir araç olabilir. Buna rağmen karar mercilerinin ekosistem korumanın daha niteliksel yönlerini de göz önüne almaları gerekebilir: Ekosistemin gelecekteki potansiyel kullanımı, uzun vadede korunma potansiyeli ve yöredeki insan toplulukları için değeri gibi.

Bir ekosistemin ederi ve koruma: Karmaşık meseleler

Evrimi anlamak önemlidir